Uzun bir süredir tüketici elektroniği sektörü üzerinden para kazanan biri olarak söylemek istediğim ilk şey iPhone Air’ın müşteri segmentasyonu açısından oldukça ilginç bir model olduğudur.
Evet, kamera platosunu hesaplamalarınıza dahil etmediğiniz sürece (ki neden dahil etmediğimiz üzerine fikir birliğine varmak zordur) iPhone Air, bugüne dek üretilmiş en ince iPhone modelidir ve oldukça havalı bir tasarıma sahiptir.
Ancak çok fazla sayıda taviz ve “ama” ile birlikte gelir.
Örneğin iPhone 17 Pro (107.999 TL) neredeyse aynı miktarda (97.999 TL) ödeme yapmanıza karşın elde ettiğiniz tek artı değer daha ince bir tasarımdır (ve belki titanyum alaşımlı çerçeve de ikinci artı değer olarak eklenebilir).
Bunun karşılığında daha az gelişmiş bir kamera kurulumu, daha küçük bir batarya, daha kısa bir batarya ömrü, daha yavaş şarj teknolojisi, daha az güçlü bir yonga seti, daha kötü termal verimlilik, stereo yerine mono hoparlör ve bağlantı konnektörü üzerinden daha yavaş bir veri aktarım hızı alırsınız.
Açıkçası, arada yalnızca 10.000 TL olduğu düşünüldüğünde, bu vazgeçmek için çok fazla değerdir. Elbette aranızda bazı kişilerin daha ince ve daha hafif bir akıllı telefonu arzulamakta olduğunu biliyorum.
Ancak aynı zamanda, örneğin Samsung’un, Galaxy S25 Edge’in kötü satış performansının ardından Edge modellerini kalıcı olarak rafa kaldırmaya hazırlandığına dair raporları da görüyorum.
Ek olarak, iPhone Air satışları da Apple’ın beklentilerini karşılamakta zorlanıyor gibi görünüyor. Öyle ki Apple’ın, serinin geri kalan tüm modelleri için üretim miktarını artırırken iPhone Air için üretim miktarını azaltmak için hazırlandığı iddia ediliyor.
Elbette çoğu insan daha ince ve daha hafif bir akıllı telefonu arzular. Ancak aynı zamanda bu insanların çoğu, ideal olarak bu kadar fazla taviz vermek veya en azından bu kadar fazla tavize rağmen bu kadar fazla ödeme yapmak istemez.
Biliyorum, ben burada iPhone Air hakkında uzun bir monolog kurarken bu makalenin üzerine tıklamanıza neden olan sorudan çok fazla saptık.
Ancak iPhone Air satışları ile ilgili kullanıcı tabanında doğabilecek olası endişelerden biri de dayanıklılık sorunudur. Öyleyse daha fazla uzatmadan ana konumuza dönelim:
iPhone Air gibi ince bir akıllı telefonu tasarlarken fizik kuralları çerçevesinde dayanıklılığı belirleyen ana unsurlar nelerdir? Onu pantolonunuzun arka cebine koyacak ve bir anlık dalgınlıkla üzerine oturacak olursanız ne tür bir sonuçla karşılaşmayı beklersiniz?
Apple’ın iPhone 17 Pro modellerinde titanyum alaşımlı çerçeveden yekpare kasa alüminyum tasarımına geçtiğini duymuş olabilirsiniz.
iPhone 17 Pro Neden Alüminyum Çerçevelere Sahip ve Bu Kötü mü? başlıklı içerikte bu konu hakkında uzun uzun konuşmuştuk.
iPhone Air ise titanyum alaşımlı çerçevelere sadık kalmıştı.
iPhone Air, iPhone 17 Pro serisinin aksine yekpare kasa tasarımına sahip değil. Bu çok fazla eleştirilmiş olsa da yekpare entegre geometri muhtemelen yapısal dayanıklılığın artmasına yardımcı olur. (Ancak bunun belirli koşullar altında geçerli olduğunu vurgulamak önemlidir.)
Apple’ın bir iPhone modelini “En ince iPhone” ve “En dayanıklı iPhone” olarak lanse ederken yeni bir bendgate skandalı ile karşı karşıya kalmak istemediğini tahmin edebilirsiniz.
Bu nedenle iPhone Air gibi bir modelde her bir bileşenin ayrı ayrı dayanıklılık standartlarını karşılaması gerekir.
Bununla birlikte, ince ve hafif bir akıllı telefon tasarlamak istediğinizde (ağırlık sorunlarından ötürü) paslanmaz çelik kullanamazsınız ancak titanyum, benzer bir dayanıklılık sağlarken hafif kalmakta yeterince iyidir.
iPhone Air Dayanıklı mı?
iPhone Air için olası dayanıklılık sorunu, özellikle de uzunlamasına yönde uzanan temel tek eksenli bükülmedir ve bu türden bir bükülme, bükülme momenti olarak da bilinen eğilme momenti tarafından kontrol edilir.
Basitçe ele aldığımızda eğilme momenti hesaplamalarında hem kuvvet hem de uzunluk bileşenleri rol oynar. Belirli mühendislik dallarında, maksimum eğilme momentini hesaplamak için moment diyagramı oluşturma öğretilir ve kalıcı deformasyonu belirleyen tepe eğilme momenti hem yükün hem de uzunluğun doğrusal bir fonksiyonudur.
Dayanıklılık üzerine konuşurken dikkate almanız gereken bir diğer önemli nokta malzeme dayanımı olarak öne çıkar çünkü dış moment malzemenin iç yapısına “Ben seni eğmek istiyorum.” derken malzeme de “Dur bakalım ne kadar dayanabilirim.” der.
Bunu hesaplamak için ise malzemenin elastik özellikleri ve geometrik kesiti bilinmelidir.
Elastisite Modülü (E) birim deformasyon başına düşen gerilme miktarıdır ve bir malzemenin ne kadar esnek veya sert olduğunu gösterir.
Atalet Momenti (I) ise kesitin geometrik direncidir. Bir malzeme, farklı kesit şekilleri ile çok farklı dayanım gösterebilir.
(iPhone 15 Pro Neden Bu Kadar Hafif Hissettiriyor? içeriğinde bu konudan kısaca bahsetmiştim.)
Dikdörtgen kesit için formül ( I = (b × h³) / 12 ) olarak ele alınabilir. Burada b genişlik, h ise kalınlıktır: kalınlık küçük ancak genişlik büyük olduğunda bükülmeye karşı direnç zayıflar.
Elbette Apple’ın seçkin mühendis kadrosu bu sorunun farkındadır. Bu nedenle iPhone modellerinde dayanıklı malzemelerle akıllıca inşa edilen bir iç iskelet bulunur.
**
Bu iki büyüklük ile birlikte iç gerilme şu şekilde hesaplanır: σ = (M × y) / I
Burada σ eğilme gerilmesi (yani malzeme içindeki maksimum çekme / basınç), M uygulanan moment, y bir anlamda yarı kalınlık ve I atalet momentidir.
Nihai σ değerini malzemenin akma dayanımı (σ_yield) ile karşılaştırdığınızda σ > σ_yield ise malzeme kalıcı olarak bükülür veya kırılır.
**
Bu makalenin üzerine tıkladığınızda iPhone Air’ın dayanıklılığı üzerine kesin bir yanıt almak istemiş olabilirsiniz ancak açıkçası, evinizde oturarak bu örneği bir iPhone’a uyarlamak son derece zordur.
Başlangıçta dikkate almanız gereken en temel faktörler (1) uygulanan kuvvet, (2) destek noktaları arasındaki mesafe, (3) gövdenin malzeme özellikleri ve (4) gövdenin kesit geometrisidir.
Ardından bu değerleri formüllere yerleştirir ve kaba bir hesapla hem maksimum momenti hem de malzemenin dayanabileceği momenti hesaplarsınız.
Hesaplamanızın sonucunda dış moment > iç dayanım momenti ise iPhone’unuz ilgili koşullarda kalıcı deformasyona uğrayacaktır.
Ancak ne yazık ki bu hesaplamanız bile yeterince güvenilir değildir çünkü aynı zamanda iPhone’un çok katmanlı kompozit yapısını, içindeki boş alanları, vida bağlantı bölgelerini, kesit kırıklarını, gerilme yoğunlaşmalarını ve çok daha fazlasını dikkate almanız ve sonlu eleman analizi ile sonuçları simüle etmeniz gerekir.
Eğer titanyum ve paslanmaz çelik blokları diğer tüm koşulların birebir aynı olduğu bir eğilme testine tabi tutmuş olsaydık titanyumun eğilme momentine karşı dayanımı daha yüksek olsa da elastik modülü daha düşük olduğu biraz daha kolay eğildiğini ancak daha geç kırıldığını görürdük.
Ancak evimde basit bir hesaplama yaparak iPhone Air’ın belirli bir destek noktası altında ne miktarda kuvvete kadar dayanabileceğini tahmin etmemin pratik bir yolu olmadığını söylemek isterim.
Neyse ki, Apple bizler için halihazırda bir dayanıklılık kanıtı sunmuş durumda.
Yukarıdaki görüntüde bir iPhone Air’ın, uzunlamasına eksende iki destek noktası arasında 130 pound (yaklaşık 60 kg) kuvvete maruz bırakıldığını görüyorsunuz.
Az önce ele aldığımız üzere bu türden bir senaryoda hem uygulanan kuvvet hem de destek noktaları arasındaki mesafe, yani uzunluk önemlidir. iPhone Air, bu noktada yeterince esniyor ve kalıcı bir deformasyona uğramadan tekrar eski haline dönüyor gibi görünüyor.
Açık olmak gerekirse, bu test gerçekten ağır bir dayanıklılık senaryosunu test ediyor çünkü çoğu zaman akıllı telefonunuz bu kadar uzak iki destek noktası arasında tam ortadan uygulanan bu kadar yüksek bir kuvvete maruz kalmaz.
JerryRigEverything tarafından uygulanan dinamometreli bir kaldırma mekanizması testinde ise iPhone Air, ancak 98 kg yükün ardından kalıcı deformasyona uğradı.
Sonuç
iPhone Air, bu denli ince bir kasada dayanıklılık standartlarını karşılama konusunda oldukça iyi bir performans sunuyor gibi görünmekte. Yapılan dayanıklılık testlerinin sonuçlarına göre iPhone Air oldukça dayanıklı bir modeldir.
Bununla birlikte, başlangıçta da ele aldığım üzere, iPhone Air’ın hedef kitlesi muhtemelen tahmin edilenden de daha küçük bir pazarı kapsamaktadır.
Yalnızca 10.000 TL daha fazla ödeme yaparak bu sene tanıtılan en iyi iPhone’u satın alma şansınız varken yalnızca daha ince, daha hafif ve daha dayanıklı olduğu için iPhone Air’ı satın almak istediğinizde, kendi önceliklerinizin farkında olan niş bir kullanıcı grubunun parçası haline gelirsiniz.
Çünkü terazinin öteki tarafında daha az gelişmiş bir kamera kurulumu, daha küçük bir batarya, daha kısa bir batarya ömrü, daha yavaş şarj teknolojisi, daha az güçlü bir yonga seti, daha kötü termal verimlilik, stereo yerine mono hoparlör ve bağlantı konnektörü üzerinden daha yavaş bir veri aktarım bulunur.
iPhone Air modelinin geleceğe yönelik bir ön bakış olduğunu anlayabiliyorum ancak daha çok kullanıcının bu modele çekilebilmesi için (a) ya fiyatlandırma politikası daha doğru bir şekilde belirlenmelidir ya da (b) bu fiyatlandırma politikası için daha fazla değer sunmalıdır.
